Tại buổi hội thảo, GS Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài nhận định, chính sách và luật pháp đầu tư nước ngoài thay đổi liên tục do sự chuyển dịch không ngừng của xu hướng từ phía cầu và nguồn cung đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thế giới, năng lực tiếp nhân nguồn vốn FDI của Việt Nam để bảo đảm nguồn cung thích ứng với nhu cầu vốn đầu tư trong từng giai đoạn phát triển.

GS Nguyễn Mại cho rằng, vẫn còn nhiều khiếm khuyết trong quá trình thay đổi chính sách và luật pháp trong 30 năm vừa qua. Đó là việc sửa đổi Luật đầu tư nước ngoài năm 2000 đã khắc phục được những nhược điểm của lần sửa đổi trước đó, song nhiều ý tưởng mới phù hợp với yêu cầu hội nhập vẫn chưa được Quốc hội thông qua. Luật thuế thay đổi liên tục và quá nhanh khiến doanh nghiệp  không kịp trở tay; thủ tục hải quan tuy đã được cải tiến nhưng vẫn mất khá nhiều thời gian...

Tuy nhiên, GS Nguyễn Mại cũng ghi nhận, nước ta đã trở thành nước có thu nhập trung bình (thấp), vị thế của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới đang được nâng cao, môi trường chính trị và kinh tế vĩ mô ổn định, trong khi thế giới khá bất định, biến động khó lường, một số nước đang gặp khó khăn về kinh tế - xã hội cũng như thu hút FDI. Theo số liệu thống kê, đến giữa năm 2017 nước ta có trên 640 ngàn doanh nghiệp tư nhân đang hoạt động, trong đó có hàng trăm tập đoàn kinh tế lớn như Vingroup, Sungroup, Vinamilk, TH True Milk, Hoàng Anh - Gia Lai, Tân Tạo... chẳng những đang thực hiện nhiều dự án quan trọng ở trong nước mà đã đầu tư ra một số nước; do đó khi lựa chọn nhà đầu tư cho các dự án phát triển cần ưu tiên cho doanh nghiệp trong nước nếu đạt được tiêu chí tương tự với doanh nghiệp FDI.

Theo Báo cáo của Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), Trường đại học Cornell và Viện nghiên cứu INSTEAD công bố ngày 15/6, Việt Nam được xếp hạng thứ 47/127 về đổi mới sáng tạo toàn cầu, tăng 12 bậc so với 2016; trong ASEAN, Việt Nam đứng trên Thái Lan, được đánh giá có thế mạnh đầu ra tri thức và công nghệ; chỉ số phức tạp/đa dạng của thị trường; chỉ số phức tạp/đa dạng kinh doanh; chỉ số đầu ra sáng tạo và chỉ số tăng trưởng đầu tư cho giáo dục…

Ông Adam Sitkoff, Giám đốc Điều hành, Hiệp hội Thương mại Hoa kỳ (AmCham) tại Hà Nội cho biết: “Các thành viên của chúng tôi thường gặp phải việc thực thi chính sách không đồng nhất, không hiệu quả, và đối xử không công bằng giữa các khu vực. Mặc dù vậy chúng tôi tin rằng điều quan trọng là luật và các quy định được thiết kế để đảm bảo thi hành một cách công bằng và bình đẳng. Những tiến bộ trong lĩnh vực này sẽ giúp cải thiện sự tin tưởng của người tiêu dùng trên thị trường".

Theo ông Adam Sitkoff, đây cũng là một vấn đề quan trọng khi xem xét các cách thu hút đầu tư có chất lượng cao và đẩy mạnh sự phát triển của khu vực tư nhân. Tạo điều kiện và khuyến khích sự phát triển của khu vực tư nhân Các thành viên của AmCham vẫn rất lạc quan về triển vọng phát triển kinh doanh tại Việt Nam. Các nhà đầu tư lớn ở thị trường này, các doanh nghiệp Hoa Kỳ rất quan tâm đến sự thành công của Việt Nam.

"Các vấn đề ở trên nhấn mạnh niềm tin của chúng tôi về việc tạo ra một môi trường kinh doanh tốt thông qua những hành động thực tế giúp tăng năng suất và giảm chi phí, rủi ro khi kinh doanh ở Việt Nam. AmCham sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng và mang tính xây dựng, không chỉ đưa ra các kiến nghị mà còn nỗ lực để xác định và thực hiện các giải pháp, và thúc đẩy cho một môi trường kinh doanh tốt hơn và một khu vực tư nhân mạnh mẽ hơn ở Việt Nam”, ông Adam Sitkoff khẳng định.

Tại hội thảo, GS Nguyễn Mại cũng đưa ra một số giải pháp để nâng cao chất lượng thu hút FDI. GS Nguyễn Mại cho rằng cần điều chỉnh chính sách ưu đãi đối với dự án FDI theo hướng gắn với hiệu quả kinh tế- xã hội của quá trình phát triển từng vùng kinh tế, từng địa phương.

Đối với các thành phố đã phát triển như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng thì cần tập trung phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ chất lượng cao, tạo ra giá trị gia tăng lớn, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường trong nước và thị trường thế giới, thực sự là đầu tàu kinh tế của cả nước hoặc trong từng vùng lãnh thổ; kiên quyết không lựa chọn dự án FDI thâm dụng lao động, gây ô nhiễm môi trường, phát thải khí nhà kính. Đối với các địa phương, vùng kinh tế còn kém phát triển thì có thể lựa chọn dự án thông dụng lao động như dệt nhuộm, may, da dày nhưng phải bảo đảm đầu tư bảo vệ môi trường.

Đặc biệt, cần coi trọng chính sách kết nối doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước để khắc phục nhược điểm tác động lan tỏa của doanh nghiệp FDI còn hạn chế. Đồng thời, phát triển công nghiệp hổ trợ, tham gia chuỗi cung ứng giá trị toàn cầu, từ đó nâng cao tiềm lực kinh tế của doanh nghiệp trong nước, hướng đến mục tiêu một triệu doanh nghiệp tư nhân vào năm 2020, trong đó doanh nghiệp vừa và nhỏ có quy mô lớn hơn nhiều lần hiện tại…/