Số liệu đầy đủ về thực trạng 15 khu kinh tế ven biển chắc chắn là nội dung mà các đại biểu Quốc hội khoá XIII, kỳ họp thứ 2, đang cần để đưa ra được những nhận định chính xác khi đánh giá về hiệu quả hoạt động của các khu kinh tế.
Bởi, trong báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về môi trường tại các khu kinh tế, làng nghề, bảng biểu số liệu bị để trống.
Trước hết phải làm rõ, trong tổng diện tích của 15 khu kinh tế ven biển là 662.249 ha, tổng số diện tích dành cho mục đích sản xuất công nghiệp, kinh doanh, dịch vụ và cả khu phi thuế quan chỉ chiếm khoảng 10% (trên 66.400 ha). Có nghĩa là, tỷ lệ lấp đầy khu kinh tế khoảng 40% đang được nhắc tới được tính trên diện tích đất dành cho sản xuất - kinh doanh, tương đương khoảng 20.000 ha.
Phần còn lại, khoảng 71.100 ha là đất nông - lâm - ngư nhiệp; 36.000 ha đất dân cư; 25.200 ha đất dành cho khu hành chính và có tới 318.800 ha mặt nước, sông ngòi, đồi núi không sử dụng được, chiếm 48%.
Cũng phải nhắc tới đặc thù trong xây dựng quy hoạch khu kinh tế, đó là tập trung một phần diện tích ở những vị trí thuận lợi để phát triển các ngành sản xuất quy mô lớn, mang tính dẫn dắt song vẫn phải đảm bảo cuộc sống ổn định và phát triển cho các khu dân cư hiện hữu, hạn chế tối đa việc di dân không mang lại hiệu quả kinh tế. Vì vậy, diện tích cần giải phóng mặt bằng, tái định cư trong khu kinh tế chỉ chiếm khoảng 12 - 15% tổng diện tích các khu kinh tế đã được phê duyệt và được phân kỳ triển khai theo từng giai đoạn.
Đặc thù này khiến tỷ lệ 40% lấp đầy của khu kinh tế mặc dù chưa thực sự đạt được kết quả như mong đợi, song cũng phản ánh thực tế của mục tiêu dài hạn trong chiến lược phát triển của các khu kinh tế.
Tuy nhiên, hiện chỉ có Khu kinh tế Chu Lai (Quảng Nam) đã hoạt động được 8 năm, Khu kinh tế Dung Quất (Quảng Ngãi), hoạt động từ năm 2005, hạ tầng đã tương đối hoàn thiện. Các khu kinh tế còn lại chủ yếu được thành lập trong giai đoạn 2007 - 2008 đang trong giai đoạn phát triển hạ tầng.
Để tăng tỷ lệ lấp đầy trong các khu kinh tế, tăng hiệu quả kinh tế cũng như đảm bảo tính dẫn dắt của các khu kinh tế theo đúng mục tiêu, khoảng thời gian cần sẽ không ngắn khi vấn đề huy động vốn đầu tư phát triển hạ tầng, thu hút đầu tư các dự án thứ cấp vào lúc này thực sự không mấy thuận lợi.
Rất có thể các bước tiếp theo đây sẽ là tạm dừng thành lập mới các khu kinh tế, kể cả các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, để tiến hành rà soát, đánh giá lại hiệu quả của từng khu. Việc điều chỉnh diện tích, thậm chí là loại bỏ các khu, dự án kém hiệu quả cũng phải được tính tới để đảm bảo hiệu quả chung của nền kinh tế.
Song, điều quan trọng là các nhìn nhận, đánh giá cũng như hoạch định mới về phát triển các khu kinh tế cần phải được phân tích trên cơ sở số liệu đầy đủ, thực tế và được cập nhật.
-- baodautu --