1) Phú Yên có gì đặc biệt để thu hút du khách, giữ du khách lưu trú lâu hơn?
1. Phú Yên tập trung phát triển một số điểm đến đặc trưng mà du khách có thể tham quan như:
(1) Khu danh thắng quốc gia gành Đá Đĩa: Gành Đá Đĩa có chiều rộng khoảng 50m và trải dài hơn 200m (năm 2018 tiếp tục bốc dỡ phần phát lộ mới), là một thắng cảnh thiên tạo hiếm thấy. Đá ở đây được dựng đứng theo từng cột, liền khít nhau, có tiết diện hình lục giác hoặc hình tròn, giống như những cái đĩa xếp chồng lên nhau nên mới có tên gọi là gành Đá Đĩa. Theo kết quả nghiên cứu địa chất, đá ở gành Đá Đĩa là loại đá bazan được hình thành do hoạt động của núi lửa cách nay hàng triệu năm. Bên cạnh gành Đá Đĩa có một bãi biển dài khoảng 3 km, cát trắng mịn, sạch và nước biển luôn trong xanh là điều kiện tốt để hình thành một khu nghỉ dưỡng biển.
(2) Khu du lịch quốc gia vịnh Xuân Đài: Vịnh Xuân Đài nằm cách TP Tuy Hoà khoảng 45km về phía bắc. Đường quốc lộ 1 chạy dọc men theo bờ tây vịnh Xuân Đài. Tàu thuyền có thể đi vào từ cửa vịnh hoặc xuất bến từ cảng Dân Phước, Tiên Châu, Nhất Tự Sơn... để đi tham quan toàn vịnh. Vịnh Xuân Đài có diện tích mặt nước khoảng 13.000ha. Cửa vịnh rộng khoảng 4,4km, vịnh có độ sâu từ 7-18m; bờ vịnh dài khoảng 50km, chạy qua nhiều vùng địa hình khác nhau, dưới đáy biển có nhiều loại san hô và rong biển, cùng với những đặc sản nổi tiếng ở đây như ốc nhảy, ốc hương, tôm, cua, ghẹ.... Vũng Lắm là thương cảng sầm uất bậc nhất của Phú Yên trong quá khứ, là cửa ngõ thông thương giữa Phú Yên với bên ngoài... Vịnh Xuân Đài là nơi lý tưởng để tổ chức thành khu du lịch với các loại hình du lịch thể thao leo núi, lặn biển, đua thuyền, lướt sóng và khám phá đại dương, gắn với các khu nghĩ dưỡng cao cấp.
(3) Khu du lịch nghỉ dưỡng biển Từ Nham: Biển Từ Nham thuộc xã Xuân Thịnh, TX Sông Cầu, cách quốc lộ 1 khoảng 7km về phía Đông. Đứng trên những đồi cát cao nhìn xuống, bãi biển Từ Nham giống như vầng trăng ôm lấy biển xanh thăm thẳm, bãi cát chạy dài trên 10km. Nơi đây đầu tư thành khu du lịch nghỉ dưỡng biển cao cấp với không gian núi, cát vàng và biển xanh với các SPDL biển cao cấp.
(4) Bãi Môn - Mũi Đại Lãnh – Nơi đón ánh bình minh sớm nhất trên đất liền Việt Nam”: Mũi Điện còn có tên gọi là Mũi Đại Lãnh, Mũi Kê Gà, Cap Varella. Từ TP. Tuy Hoà theo tuyến đường Hùng Vương chạy ven biển vè phía Nam khoảng 24 km là đến Bãi Môn - Mũi Điện. Từ Bãi Môn đi theo đường núi, lên khoảng 500m là lên đến Trạm Hải Đăng - Mũi Đại Lãnh. Đây là một trong 8 ngọn hải đăng có trên 100 năm tuổi trong tổng số 79 ngọn hải đăng đang hoạt động của Việt Nam; là ngọn hải đăng nằm gần hải phận quốc tế nhất. Bãi Môn được Mũi Nạy ở phía Bắc và Mũi Điện ở phía Nam che chắn, bờ biển dài hơn 400m, cát trắng mịn, nước trong xanh, sóng nhẹ, độ dốc nhỏ và thoải dần ra xa.
(5) Khu di tích lịch sử vịnh Vũng Rô: Nằm ở điểm cực Nam tỉnh Phú Yên thuộc huyện Đông Hoà, Vũng Rô là một điểm cảnh quan biển vào loại đẹp nhất ở khu vực miền Trung, được dãy núi Hòn Bà bao bọc với diện tích 1.640 ha mặt nước, độ sâu có thể tiếp nhận tàu trọng tải trên 5.000 tấn. Vũng Rô là một trong những bến quan trọng của “đường Hồ Chí Minh trên biển”, tiếp nhận hàng trăm tấn vũ khí do những con Tàu Không số vận chuyển từ miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam trong những năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
(6) Khu danh thắng Đầm Ô Loan: Đầm Ô Loan nằm sát QL 1, dưới chân đèo Quán Cau, cách TP. Tuy Hoà khoảng 25 km về phía Bắc. Đây là đầm nước lợ, có diện tích tự nhiên khoảng 1.570 ha. Đứng trên đèo Quán Cau nhìn xuống, đầm Ô Loan giống như con phượng hoàng đang sải cánh. Vẻ đẹp kỳ thú của đầm Ô Loan là sự kết hợp sơn và thuỷ một cách tuyệt diệu. Hằng năm, vào ngày mồng Bảy tháng Giêng âm lịch, lễ hội đua thuyền truyền thống đầm Ô Loan được tổ chức thu hút hàng ngàn người từ khắp nơi đến tham dự nhân dịp xuân về, thể hiện nét đẹp văn hoá dân gian truyền thống của Phú Yên.
(7) Khu đảo Nhất Tự Sơn: Do có thế nằm giống như chữ Nhất trong tiếng Hán nên gọi là Nhất Tự Sơn, diện tích 6 ha, nằm cách bờ khoảng 300m, khi thuỷ triều xuống lộ len một đường cát trắng nối từ từ bờ ra đảo. Cả hòn đảo được che phủ bởi một rừng cây xanh tốt, trong đó có nhiều loại cây cổ thụ. Xung quanh đảo Nhất Tự Sơn có nhiều tảng đá chồng thành bậc như ghế ngồi, có nhiều khối đá nhô lên khỏi mặt nước tạo nên những hang hốc, khe nước nhỏ, nhiều vị trí thuận lợi để du ngoạn hay ngồi câu cá. Nhất Tự Sơn còn có hai đặc sản quý là hàu và mức. Có thể nói Nhất Tự Sơn là thắng cảnh chứa đựng cả yếu tố biển và yếu tố rừng, là một nơi du lịch mạo hiểm, tắm biển, nghỉ dưỡng ít nơi nào sánh được. Hiện nay đã có một số dịch vụ thu hút nhiều khách du lịch đến thưởng ngoạn, nghỉ ngơi.
(8) Khu danh thắng quốc gia Quần thể Hòn Yến: Quần thể Hòn Yến thuộc địa bàn thôn Nhơn Hội, xã An Hoà, huyện Tuy An. Quần thể Hòn Yến là một khu vực bao gồm Hòn Yến, Hòn Đụn (Hòn Sắt), Hòn Choi, Vũng Choi, Bàn Than, Gành Yến, trong đó, Hòn Yến là điểm nhấn nổi bật của quần thể thắng cảnh này. Hòn Yến là nằm cách bờ biển khoảng 400m, có diện tích 1,98 ha, độ cao 70m, xung quanh là những vách đá thẳng đứng từ dưới biển lên. Cách Hòn Yến khoảng 50m về phía bờ là Hòn Đụn, diện tích khoảng 0,1 ha, có độ cao khoảng 20m. Phần biển nối giữa đất liền với Hòn Yến và Hòn Đụn tương đối nông, khi thủy triều xuống thấp tạo thành một bãi đá lộ thiên nối liền bờ biển với Hòn Yến, Hòn Đụn. Phía Tây Bắc Hòn Yến là một hòn núi nhỏ chạy dài ôm lấy bờ biển gọi là Hòn Choi. Hòn Choi cao khoảng 40m, mặt phía biển bị sóng bào mòn tạo thành những vách đá dựng đứng, mặt phía đất liền thoải dần nối với những cồn cát kéo dài về hướng Tây. Rạn san hô tại khu vực quần thể Hòn Yến có diện tích khá lớn, trải rộng từ Gành Yến ra đến Hòn Yến với diện tích ước tính khoảng 30,2 ha tập trung nhiều loại loại tôm, cá. Lễ hội Cầu ngư Yến là hoạt động văn hóa tín ngưỡng nổi bật của cộng đồng cư dân ở Yến. Lăng thờ thần Nam Hải (thờ cá Ông) ở khu vực Hòn Yến do cộng đồng dân cư trong vùng xây dựng, là một trong những lăng thờ cá Ông tiêu biểu ở Phú Yên.
(9) Khu du lịch sinh thái Núi Đá Bia: Núi Đá Bia cao 706m, sừng sững uy nghi ở phía Bắc dãy Đèo Cả. Trên đỉnh núi là một khối đá khổng lồ cao 76m, có hình thù kỳ lạ, sáng sớm hay về chiều thường có mây trắng bao phủ chung quanh, khi ẩn khi hiện. Hệ sinh thái được bảo tồn khá phong phú với những loài thực vật và động vật đặc trưng của rừng nhiệt đới. Đặc biệt là sự kiện năm 1471, vua Lê Thánh Tông trong hành trình mở mang bờ cõi về phía Nam, khi đến núi này đã cho khắc chữ vào khối đá lớn trên đỉnh núi. Từ đó núi có tên là Núi Đá Bia. Năm 1836, vua Minh Mạng cho thể hiện hình tượng dãy núi Đại Lãnh (có cả núi Đá Bia) vào Tuyên Đỉnh, một trong 9 chiếc đỉnh đồng đặt tại Thế Miếu trong Đại Nội kinh thành Huế. Nơi đây đầu tư khu du lịch sinh thái, bảo tồn hệ sinh thái động thực vật, giáo dục bảo vệ môi trường. Đặc biệt, tổ chức cho du khách tham gia giải Việt dã: “Chinh phục đỉnh cao Thạch Bi Sơn”.
(10) Khu công viên văn hóa Núi Nhạn - Tháp Nhạn: Núi Nhạn nằm bên bờ Bắc sông Đà Rằng, thuộc địa phận phường I, TP. Tuy Hòa. Trên đỉnh Núi Nhạn có ngôi tháp Chăm cổ kính, có tên gọi là Tháp Nhạn, được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ 11. Đây là một trong những ngôi tháp vào loại lớn của người Chăm. Đứng ở độ cao 64 m trên đỉnh Núi Nhạn, du khách có thể ngắm nhìn vẻ đẹp toàn cảnh Tuy Hoà nằm bên bờ biển Đông và dòng sông Đà Rằng với 4 chiếc cầu đường sắt và đường bộ chạy song song qua sông. Hằng năm, vào dịp lễ, tết, trên núi Nhạn tổ chức nhiều hoạt động văn hoá, văn nghệ, vui chơi giải trí. Đặc biệt vào rằm tháng Giêng âm lịch, nơi đây diễn ra Hội thơ Nguyên Tiêu thu hút đông đảo văn nghệ sĩ và du khách gần xa. Tối thứ Bảy hàng tuần tổ chức biểu diễn nghệ thuật phục vụ khác h du lịch.
(11) Ẩm thực đậm đà Xứ Nẫu: Nói đến văn hóa không thể không nhắc đến ẩm thực, một nét văn hoá đã được nâng lên thành nghệ thuật. Phú Yên từ lâu đã nổi tiếng với nhiều món ăn như cá ngừ đại dương, gỏi sứa, bánh tráng Hòa Đa, sò huyết, hàu đầm Ô Loan, ghẹ đầm Cù Mông, ốc nhảy Sông Cầu, chả Giông, bánh hỏi cháo lòng heo, gỏi cá diếc, mắm cá thu, tôm hấp nước dừa, các loại nước mắm, rượu Quán Đế, bò một nắng… sẵn sàng phục vụ nhu cầu ẩm thực của du khách và làm quà.
Những năm gần đây, một số đơn vị kinh doanh lữ hành đã xây dựng các chương trình du lịch khá phong phú, với những sản phẩm du lịch gắn với du lịch biển đảo tại Phú Yên và liên kết nối tour với các tỉnh trong vùng bước đầu đã thu hút sự quan tâm của khách du lịch. UBND tỉnh đã quyết định công nhận 02 tuyến du lịch địa phương theo quy định Luật Du lịch:
- Tuyến du lịch phía Bắc:
+ Tuy Hòa – Bãi Xép - Hòn Yến – Gành Đá Đĩa – Nhà Thờ Mằng Lăng - Tháp Nhạn.
+ Tuy Hòa – Nhất Tự Sơn – Du thuyền trên vịnh Xuân Đài – Bãi Ôm – Vịnh Hòa.
- Tuyến du lịch phía Nam: Tuy Hòa – Trung tâm Dược liệu Miền Trung - Bãi Môn – Mũi Điện – Khu di tích Tàu Không số Vũng Rô – Hòn Nưa – Tháp Nhạn.
- Tuyến du lịch về phía Tây: Tuy Hòa – Nhà thờ Bác Hồ - Khu vườn đỏ Sơn Hòa, Buôn Lê Diêm (huyện Sông Hinh)…
- Tuyến du lịch ra các đảo Hòn Chùa, Hòn Lao Mái Nhà, Hòn Nưa.. lặn ngắm san hô.
- City Tour khám phá Tuy Hòa về đêm, thưởng thức ẩm thực xứ nẫu.
Hiện nay, giao thông đến các điểm du lịch cơ bản thuận lợi. Vì vậy du khách có thể lưu trú lại Phú Yên khoảng 3 ngày, 2 đêm để có thể khám phá những nét đặc trưng của các danh lam thắng cảnh nêu trên
Phú Yên đang chú trọng xây dựng các sản phẩm du lịch như:
- Sản phẩm du lịch văn hóa: Loại hình tham quan di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh từng bước hình thành, thu hút khá đông khách du lịch; quần thể 20 cây xoài cổ tại chùa Đá Trắng cây bồ đề trong khuôn viên Khu di tích cấp quốc gia mộ và đền thờ danh nhân Lương Văn Chánh được công nhận là Cây Di sản Việt Nam đã góp phần nâng cao giá trị và sự hấp dẫn của các di tích, góp phần thu hút khách du lịch; đón bằng công nhận “Nghệ thuật bài chòi là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia” tạo điều kiện để loại hình nghệ thuật bài chòi được bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị. Các lễ hội truyền thống đã được tổ chức với quy mô, chất lượng cao hơn như: Hội thơ Nguyên tiêu trên Núi Nhạn, Hội đua ngựa Gò Thì Thùng, Lễ hội sông nước Tam Giang, Lễ hội sông nước Đà Nông, Lễ hội đâm trâu, các lễ hội cầu ngư của cư dân ven biển, các lễ hội mừng sức khoẻ, mừng lúa mới của đồng bào dân tộc miền núi…
- Sản phẩm du lịch làng nghề, du lịch cộng đồng đang hình thành thông qua sự kết nối của một số đơn vị kinh doanh du lịch lữ hành như: Tham quan các cơ sở sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ, hàng lưu niệm từ chất liệu vỏ gáo dừa, vỏ ốc, mây tre đan, bẹ chuối, đá cảnh,...; tham quan làng nghề bánh tráng Hoà Đa, làng rau Ngọc Lãng, làng nước mắm gành Đỏ… tạo cho du khách hoà mình cùng đời sống ngư dân, nông dân….
- Sản phẩm du lịch ẩm thực đặc sản Phú Yên được nhiều đối tượng khách đánh giá là rẻ và ngon như: ốc nhảy sông Cầu, ghẹ đầm Cù Mông, sò huyết và hàu đầm Ô Loan, bánh tráng thịt heo luộc Hòa Đa, cua huỳnh đế, cá ngừ đại dương, mực một nắng, bò một nắng, cà phê Tuy Hòa, các loại nước mắm, các loại bánh… Ngoài ra các sản phẩm dịch dịch vụ hỗ trợ đang phát triển như: dịch vụ vận chuyển, ngân hàng, vụ viễn thông, y tế… góp phần hoàn thiện sản phẩm du lịch của Phú Yên.
- Sản phẩm lưu niệm, quà tặng từ biển phục vụ du lịch trên địa bàn tỉnh: Trong thời gian qua UBND tỉnh cũng đã có một số chính sách hỗ trợ cho các đơn vị sản xuất các sản phẩm lưu niệm, đặc sản phục vụ cho du lịch.
2) Điều kiện lưu trú tại Phú Yên hiện nay ra sao? Tương lai có gì đặc biệt?
Đến tháng 6 năm 2018, toàn tỉnh có 146 cơ sở kinh doanh lưu trú du lịch, trong đó có 12 khách sạn 3 - 5 sao (02 khách sạn 5 sao, 02 khách sạn 4 sao, 03 khách sạn 3 sao); 04 khách sạn 2 sao, 51 khách sạn 1 sao, còn lại là các loại hình lưu trú khác (nhà nghỉ, homestay, biệt thự...) và một số cơ sở lưu trú đang làm thủ tục đăng ký thẩm định công nhận loại hạng theo quy định. Tổng số buồng lưu trú du lịch hiện có là: 3.019 buồng, trong đó có khoảng 658 buồng đạt tiêu chuẩn 3 - 5 sao.
Phú Yên đang trên đường phát triển và mới nổi lên là điểm đến mới hấp dẫn tại miền Trung, điều này ít nhiều dẫn đến khả năng phục vụ của hệ thống dịch vụ lưu trú tại Phú Yên; hiện nay, số lượng khách sạn từ 3-5 sao ở Phú Yên khá khiêm tốn, chưa thể để đáp ứng các đoàn khách có số lượng lớn, trong những ngày lễ Tết, nhất là đang thiếu những khu nghỉ dưỡng cao cấp ven biển.
Tỉnh đang tạo điều kiện hỗ trợ nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ đầu tư các dự án đã được cấp giấy chứng nhận đầu tư, thông báo cho phép lập dự án đầu tư; kịp thời rà soát và kiên quyết thu hồi những dự án không triển khai để cấp cho nhà đầu tư khác có tiềm lực mạnh, có tâm huyết và có thị trường du lịch ổn định.
Hiện nay một số dự án đang triển khai, trong năm tới sẽ có thêm một số khu nghỉ dưỡng 5 sao cao cấp Rosa Alba, Vietbeach… hy vọng sẽ cơ bản đáp ứng nhu cầu của khách du lịch cao cấp khi lựa chọn Phú Yên.
3) Chúng tôi rất quan tâm đến văn hóa dân gian, vậy Phú Yên có những nét văn hóa nào đặc trưng? Trong năm có những lễ hội nào để gìn giữ nét văn hóa đó? Xin cám ơn.
Bên cạnh những tài nguyên du lịch tự nhiên, Phú Yên còn là một vùng đất có bề dày lịch sử và chiều sâu văn hóa.
Hiện nay đã có 21 di tích lịch sử, văn hóa, kiến trúc, danh thắng được xếp hạng cấp quốc gia và 45 di tích được xếp hạng cấp tỉnh. Một số di tích, địa danh đã gắn liền với tên tuổi của các danh nhân lịch sử: Đá Bia gắn với truyền thuyết về hành trình mở cõi về phương Nam của vua Lê Thánh Tông; Đền thờ Lương Văn Chánh, vị khai quốc công thần của Phú Yên; Đền thờ nhà chí sỹ yêu nước Lê Thành Phương; Thành An Thổ, nơi sinh đồng chí Trần Phú - Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng Cộng Sản Việt Nam; Núi Chóp Chài, nơi quân và dân Phú Yên giải thoát Luật sư - Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ... Đặc biệt là di sản Văn hóa Đá với các di tích danh thắng Quốc gia Núi Đá Bia, gành Đá Đĩa, Chùa Đá Trăng… tiêu biểu là bộ Kèn đá và Đàn đá Phú Yên có niên đại cách ngày nay trên 2.500 năm.
Nét đặc sắc trong văn hóa Phú Yên là sự đan xen, giao thoa của nhiều nền văn hóa khác nhau của 31 dân tộc anh em cùng sinh sống đã tạo nên những sắc thái văn hóa dân gian phong phú, nhiều lễ hội gắn với cư dân vùng biển, đặc trưng Lễ hội Cầu ngư, các làn điệu dân ca, dân vũ đặc sắc từ hát tuồng, bài chòi, hò bá trạo, hò kéo lưới đến trường ca, các nhạc cụ dân tộc trống đôi- cồng ba- chiêng năm của các đồng bào dân tộc vùng miền núi. Đặc biệt nghệ thuật trình diễn trống đôi, cồng ba, chiêng năm; Bài chòi và Lễ hội cầu ngư là 03 loại hình nghệ thuật và lễ hội truyền thống được xếp hạng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.