Những dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) có chất lượng, công nghệ cao, thân thiện với môi trường sẽ được ưu tiên thu hút trong thời gian tới.
Samsung, Intel, Nokia, GE, Fuji Xerox… sẽ không còn là những cái tên đơn lẻ ở Việt Nam nữa, khi tới đây, có thể sẽ có nhiều hơn các nhà đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao đặt chân đến Việt Nam. Lý do là vì, Việt Nam đang nỗ lực hoàn thiện cơ chế, chính sách để thúc đẩy thu hút các dự án FDI sử dụng công nghệ cao.
Tất nhiên, quyết định cuối cùng thuộc về các nhà đầu tư. Song theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh, một khi các cơ chế, chính sách, đặc biệt là các cơ chế ưu đãi đầu tư, được xây dựng rõ ràng và cụ thể, bảo đảm môi trường đầu tư không kém hấp dẫn hơn so với các nước trong khu vực và trên thế giới, thì Việt Nam sẽ là điểm dừng chân của không ít tập đoàn đa quốc gia, các nhà đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao.
Hiện nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 12 vừa qua, đang hoàn thiện Đề án Định hướng nâng cao hiệu quả thu hút, sử dụng và quản lý vốn FDI đến năm 2020 theo hướng làm rõ các cơ chế, chính sách gắn với những tiêu chí cụ thể để thúc đẩy thu hút các dự án FDI sử dụng công nghệ cao, công nghệ sạch, sử dụng ít năng lượng, có giá trị gia tăng và giá trị kinh tế - xã hội cao.
Một Nghị quyết của Chính phủ về định hướng nâng cao hiệu quả thu hút, sử dụng và quản lý FDI đến năm 2020 sẽ được ban hành trong thời gian tới. Và không chỉ là công nghệ cao, thông điệp đã được Chính phủ phát đi, đó là trong thời gian tới, sẽ tập trung thu hút các dự án FDI quy mô lớn, sản phẩm cạnh tranh cao, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu của các tập đoàn xuyên quốc gia, từ đó xây dựng, phát triển hệ thống các ngành, doanh nghiệp phụ trợ; đồng thời chuyển dần thu hút FDI với lợi thế giá nhân công rẻ sang cạnh tranh bằng nguồn nhân lực chất lượng.
Thực tế cho thấy, năm 2012, việc thu hút FDI đã bắt đầu được thực hiện theo hướng này, khi các địa phương rất nỗ lực rà soát các dự án FDI “xấu”, lựa chọn và tích cực hỗ trợ các dự án sử dụng công nghệ cao, thân thiện với môi trường. Năm 2012, mặc dù vốn FDI vào Việt Nam tiếp tục suy giảm (vốn đăng ký mới và tăng thêm đạt trên 13 tỷ USD, bằng 84,7%, còn vốn giải ngân đạt 10,46 tỷ USD, bằng 95,1% năm 2011), nhưng bù lại, có một luồng vốn khá lớn lại đổ vào lĩnh vực công nghệ cao.
Thậm chí, các hoạt động đầu tư mang tính thượng nguồn, là đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D) cũng đã được thiết lập. Và điều này, được các chuyên gia trong lĩnh vực này đánh giá cao, bởi đó là điều mà Việt Nam đã chờ đợi từ lâu.
Một trong những ví dụ điển hình cho xu hướng này, đó là Tập đoàn Samsung (Hàn Quốc) đã quyết định đầu tư thêm 830 triệu USD để xây dựng một nhà máy sản xuất điện thoại di động và các sản phẩm điện tử thứ hai ở tỉnh Bắc Ninh. Sau khi hai nhà máy này được sáp nhập thành một Tổ hợp Công nghệ Samsung (Samsung Complex), với tổng vốn đầu tư lên tới 1,5 tỷ USD, thì một trung tâm R&D cũng sẽ được xây dựng ở Hà Nội. Theo kế hoạch, đến năm 2020, trung tâm này sẽ thu hút 2.000 kỹ sư Việt Nam vào làm việc.
Cũng ở Bắc Ninh, Nokia (Phần Lan) đã khởi công xây dựng nhà máy sản xuất điện thoại di động vào tháng 4/2012 vừa qua. Và bất chấp việc kinh doanh khó khăn tại Phần Lan, kế hoạch xây nhà máy với tổng vốn đầu tư 302 triệu USD ở Việt Nam vẫn không bị ảnh hưởng, dự kiến đi vào hoạt động trong năm 2013. Thậm chí, ông William Hamilton-Whyte, Tổng giám đốc Nokia Đông Dương, còn khẳng định rằng, Nokia muốn đẩy nhanh hơn nữa tiến độ xây dựng nhà máy này. Nokia, khi bắt đầu vào Việt Nam, cũng đã cam kết sẽ dành một tỷ lệ nhất định doanh thu để đầu tư cho hoạt động R&D.
Cùng với Samsung, Nokia, năm qua, Nidec, GE… cũng đã quyết định tăng cường đầu tư vào Việt Nam. Trong khi đó, Fuji Xerox, đầu tháng 12 vừa qua cũng đã công bố, tháng 1/2013, sẽ khởi công xây dựng nhà máy sản xuất các thiết bị đa chức năng màu và máy in nhỏ sử dụng công nghệ diode phát quang (LED), với công suất sản xuất dự kiến 2 triệu máy/năm, vốn đầu tư 9 tỷ yên (tương đương trên 100 triệu USD). Nhà máy này dự kiến đi vào hoạt động trong tháng 11/2013.
“Chúng tôi lựa chọn Việt Nam, vì Việt Nam đã có những bước tiến vững chắc trong quá trình công nghiệp hóa”, ông Hitoshi Fujiwara, Phó chủ tịch điều hành Fuji Xerox lý giải.
Trong khi đó, Kyocera (Nhật Bản) cũng đang đẩy nhanh tiến độ hai dự án sản xuất linh kiện điện tử sử dụng trong máy điện thoại, máy ảnh, máy vi tính…, với tổng vốn đầu tư 320 triệu USD, tại Hải Phòng và Hưng Yên. Nhà máy ở Hải Phòng đã đi vào hoạt động trong tháng 10/2012, trong khi đó, nhà máy ở Hưng Yên dự kiến sẽ chính thức sản xuất từ tháng 8/2013.
Cùng với những định hướng quan trọng trong thu hút FDI thời gian tới, tại phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 12/2012, Thủ tướng Chính phủ cũng đã yêu cầu phải tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao chất lượng dòng vốn FDI.
“Nếu không cải cách, đổi mới môi trường thu hút đầu tư, thì chắc chắn sẽ tụt hậu, không thể cạnh tranh được trong bối cảnh các nước trong khu vực liên tục có những chính sách cởi mở thu hút đầu tư. Yêu cầu đặt ra là, môi trường, chính sách thu hút đầu tư của ta không được thua kém các nước trong khu vực”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Samsung là một trong những tên tuổi chú trọng đầu tư vào dự án công nghệ cao ở Việt Nam. Ảnh: Đức Thanh
Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành cần rà soát để sửa chữa kịp thời những chính sách ưu đãi đầu tư không còn phù hợp, tập trung vào các chính sách về phí, thuế, giải phóng mặt bằng…