Triển vọng thu hút FDI vào vùng kinh tế trọng điểm miền Trung trong năm 2011 cũng như những năm tiếp theo sẽ rất khởi sắc, thậm chí vùng này có thể trở thành một "điểm sáng"... Đó là khẳng định của ông Trịnh Minh Vân - Giám đốc Trung tâm Xúc tiến đầu tư (XTĐT) miền Trung trong buổi trả lời phỏng vấn của phóng viên Báo Kinh tế Việt Nam mới đây Xin ông cho biết tình hình thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại vùng kinh tế trọng điểm (KTTĐ) miền Trung trong năm 2010?

Tuy vẫn còn chịu tác động của suy thoái kinh tế thế giới, song tình hình thu hút FDI của Vùng KTTĐ miền Trung (gồm 5 địa phương TT- Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định và TP Đà Nẵng) trong năm 2010 đã đạt được kết quả "khá ấn tượng" với 50 dự án và tổng vốn đầu tư đăng ký (bao gồm cả cấp mới và tăng vốn) đạt trên 4,84 tỷ USD, chiếm đến 73,5% về số dự án và 97,2 % về tổng vốn đăng ký của khu vực miền Trung - Tây Nguyên và bằng 5,2 % về số dự án và 28,1% về tổng vốn đăng ký của cả nước. Lượng vốn FDI thực hiện của vùng tính đến cuối năm 2010 đạt trên 1 tỷ USD.

Ông Trịnh Minh Vân

Về lĩnh vực đầu tư, đến 95% lượng vốn FDI vào vùng KTTĐ miền Trung trong năm 2010 tập trung vào lĩnh vực thương mại - dịch vụ (trong đó dẫn đầu là kinh doanh bất động sản), tiếp theo là lĩnh vực công nghiệp - xây dựng (chiếm 5% tổng vốn FDI) và không có một dự án FDI nào vào lĩnh vực nông - lâm - thủy sản.

Như vậy, năm 2010, vùng KTTĐ miền Trung vẫn giữ nhịp độ thu hút vốn đầu tư đăng ký FDI so với các năm và vượt hơn 166,4% so với vùng KTTĐ phía Bắc và xấp xỉ vùng KTTĐ phía Nam (bằng 82%), nhưng cơ cấu vốn đăng ký có sự chênh lệch đáng kể, chỉ có 5 % vào lĩnh vực công nghiệp - xây dựng và không có dự án nào vào lĩnh vực nông - lâm - ngư. Vốn giải ngân còn rất thấp, chiếm khoảng 4,2% so với vốn đăng ký. Kết quả này cho thấy chúng ta cần nỗ lực hơn nữa trong công tác xúc tiến đầu tư, cần phải có những định hướng, chiến lược thu hút đầu tư trọng điểm, trọng tâm và tập trung giải quyết những "nút thắt" như: cải cách hành chính, tiếp tục đầu tư cho cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực có trình độ, tay nghề cao và tăng cường liên kết vùng.

Như vậy, có thể nói, bên cạnh những "mặt được" thì thu hút FDI vào vùng KTTĐ miền Trung trong năm 2010 vẫn còn những hạn chế, mà biểu hiện rõ nhất là sự mất cân đối trong lĩnh vực thu hút đầu tư (có tới 95% lượng vốn tập trung vào lĩnh vực thương mại, dịch vụ mà trong đó dẫn đầu là kinh doanh bất động sản), vậy đâu là nguyên nhân của tình trạng này, thưa ông?

Theo đánh giá của Trung tâm có một số nguyên nhân chính sau: Thứ nhất, sở dĩ vùng KTTĐ miền Trung thu hút được nhiều dự án bất động sản là vì đây là khu vực có lợi thế và tiềm năng về lĩnh vực này. Thứ hai, do thời gian qua, một số địa phương vùng KTTĐ miền Trung cạnh tranh thu hút đầu tư, do vậy dành ưu đãi rất nhiều cho các nhà đầu tư, trong đó có một số nhà đầu tư lợi dụng chính sách này đăng ký rồi để đó. Thứ ba, luật pháp hiện nay không yêu cầu thẩm tra năng lực tài chính mà do nhà đầu tư lập báo cáo tài chính và tự chịu trách nhiệm, do vậy nhiều địa phương không đủ cơ sở, thời gian và sự hỗ trợ khác để kiểm tra năng lực tài chính của các nhà đầu tư. Thứ tư, cơ sở hạ tầng còn chưa hoàn thiện và đồng bộ, nguồn nhân lực kỹ thuật có trình độ, tay nghề cao còn thiếu, một số chi phí đầu tư kém cạnh tranh (dịch vụ hậu cần (logistic), xây dựng...); do vậy, tạo ra sự mất cân đối trong thu hút đầu tư, dẫn đến vốn đầu tư vào các lĩnh vực sản xuất, công nghệ cao, công nghiệp phụ trợ còn thấp, chưa tương xứng với tiềm năng sẵn có.

Năm 2011, để khắc phục tình trạng nguồn vốn FDI chỉ tập trung vào một số lĩnh vực nhất định, vùng KTTĐ miền Trung đã đưa ra phương án khắc phục như thế nào?

Việc khắc phục những khó khăn, vướng mắc trên cần phải có chính sách, cơ chế hỗ trợ mạnh hơn nữa từ Trung ương, sự phối kết hợp của các địa phương trong công tác qui hoạch, xúc tiến đầu tư. Tuy nhiên, Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cũng đã xác định, năm 2011 sẽ tập trung giải quyết những "nút thắt" trên, trong đó chú trọng thu hút đầu tư vào lĩnh vực cơ sở hạ tầng thông qua hình thức PPP và công nghiệp phụ trợ. Theo đó, Trung tâm XTĐT miền Trung sẽ là đầu mối phối hợp với các địa phương để đưa ra danh mục đầu tư phù hợp, chương trình xúc tiến cụ thể, tăng cường xúc tiến hướng đến các thị trường trọng điểm. Cụ thể, vùng KTTĐ miền Trung sẽ tập trung thu hút FDI vào các lĩnh vực có nhiều tiềm năng, lợi thế cạnh tranh như các ngành kinh tế biển (dầu khí, đóng tàu, dịch vụ cảng biển & logistics, đầu tư kinh doanh các resort, khu du lịch – dịch vụ giải trí cao cấp ven biển...); công nghiệp sạch và công nghệ cao; một số ngành CN nặng như luyện thép; SX vật liệu xây dựng; đầu tư vào các KKT, KCN...và đầu tư phát triển CSHT phục vụ cho các lĩnh vực trên. Ngoài ra, năm 2011, Trung tâm sẽ phối hợp chặt chẽ với chính quyền các địa phương trong việc tăng cường kiểm tra, giám sát nhằm đảm bảo thu hút và sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn đầu tư, đặc biệt là vốn FDI./.

Nguyễn Hòa - Ven