Theo báo cáo của Cục Đầu tư nước ngoài, năm 2019, cả nước có 3.883 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mới được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, tăng 27,5% số dự án so với cùng kỳ năm 2018 với tổng vốn đăng ký cấp mới là 16,75 tỷ USD (số liệu tính đến 20/12/2019). Tuy nhiên, khu vực Tây Nguyên (bao gồm 05 tỉnh) chỉ đóng góp được 04 dự án với tổng vốn đăng ký cấp mới chưa đến 10 triệu USD. Điều đó cho thấy phần nào thực trạng thu hút đầu tư của các địa phương cũng như những khó khăn, thách thức đặt ra cho công tác xúc tiến đầu tư (XTĐT) vào khu vực này.
FDI vào các tỉnh Tây Nguyên
Báo cáo của các tỉnh Tây Nguyên về hoạt động XTĐT trong năm 2019 đã nêu rõ thực trạng thu hút FDI trên địa bàn. Tính đến cuối năm 2019, tỉnh Kon Tum có 09 dự án FDI còn hiệu lực với tổng mức vốn đăng ký 1.687,38 tỷ đồng. Trên địa bàn tỉnh Gia Lai có 05 dự án FDI còn hiệu lực của 02 công ty và 03 chi nhánh, với tổng vốn đầu tư đăng ký là 255 tỷ đồng. Ngoài 16 dự án FDI còn hiệu lực, năm 2019 tỉnh Đắk Lắk không có dự án FDI được cấp mới. Tại Đắk Nông, năm 2019 UBND tỉnh đã chấp thuận chủ trương đầu tư và chứng nhận đầu tư cho 13 dự án vốn ngoài ngân sách nhà nước, với tổng vốn đăng ký đầu tư 293 tỷ đồng, tuy nhiên trong số này không có dự án FDI nào. So với các địa phương còn lại trong khu vực, Lâm Đồng là tỉnh có nhiều lợi thế hơn để thu hút đầu tư, trong đó có nguồn vốn FDI. Đây cũng được xem là tỉnh trọng điểm thu hút FDI tại khu vực này. Trong năm 2019, Lâm Đồng đã cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho 03 dự án, với vốn đăng ký đầu tư 209,37 tỷ đồng, quy mô diện tích 6,14 ha. Lũy kế đến hết năm 2019, Lâm Đồng có 103 dự án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký là 520 triệu USD (theo số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài – Bộ KH&ĐT).
Nỗ lực của các địa phương trong công tác XTĐT
Có thể thấy, kết quả thu hút FDI vào Tây Nguyên vẫn chưa thực sự tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của các địa phương trong khu vực, dù các cấp chính quyền nơi đây đã có rất nhiều nỗ lực trong công tác XTĐT thời gian qua.
Kon Tum đã tổ chức các đoàn công tác đi nghiên cứu, XTĐT tại Pháp, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, Israel và tiếp cận các tập đoàn kinh tế lớn trong nước để trao đổi, mời gọi đầu tư vào các lĩnh vực thế mạnh của tỉnh như: nông nghiệp công nghệ cao; công nghiệp chế biến nông sản, dược liệu; phát triển du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng…Tỉnh đã duy trì thường xuyên các mô hình “Cà phê doanh nhân” và “Cà phê khởi nghiệp” vào 6giờ30 sáng thứ Năm hằng tuần để lắng nghe, ghi nhận và giải quyết trực tiếp những khó khăn, vướng mắc và yêu cầu cần hỗ trợ của doanh nghiệp, nhà đầu tư.
Năm 2019, Gia Lai đã phối hợp Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Bắc Ninh, Hội Hữu nghị Việt Nam - Hàn Quốc tỉnh Bắc Ninh tổ chức Tọa đàm kết nối đầu tư vào tỉnh Gia Lai. Ngoài 03 đoàn công tác đi quảng bá, XTĐT tại nước ngoài (gồm Nam Phi, Hàn Quốc và New Zealand), UBND tỉnh Gia Lai cũng đã tổ chức buổi tọa đàm kết nối nhà đầu tư tại thành phố Hồ Chí Minh nhằm kêu gọi các doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào các dự án sản xuất, chế biến sâu…trên địa bàn tỉnh. Trong nỗ lực thu hút đầu tư, Gia Lai ban hành nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, tổ chức gặp mặt doanh nghiệp đầu năm, cho ra đời chuyên mục “Hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp” trên Đài Phát thanh - Truyền hình Gia Lai nhằm kịp thời hỗ trợ, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động đầu tư, kinh doanh cho các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Nhà máy điện mặt trời TTC Krông Pa – tỉnh Gia Lai
Tại Đắk Lắk, công tác tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, nhà đầu tư được UBND tỉnh đặc biệt quan tâm và thực hiện dưới nhiều hình thức như Hội nghị đối thoại doanh nghiệp, Ngày thứ Năm doanh nghiệp, Cà phê doanh nghiệp thứ 3 hàng tuần, Chương trình Dân hỏi - Thủ trưởng cơ quan hành chính trả lời trên Đài phát thanh truyền hình tỉnh… Trong khuôn khổ Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 7, UBND tỉnh đã tổ chức Hội nghị xúc tiến Đầu tư tỉnh Đắk Lắk năm 2019, đánh dấu những bước đi thành công trong nỗ lực thu hút đầu tư với tổng vốn được cam kết đầu tư vào Đắk Lắk lên đến 71.000 tỷ đồng.
Còn tại Đắk Nông, trong năm 2019 UBND tỉnh đã tổ chức nhiều sự kiện XTĐT với quy mô lớn, như Hội nghị XTĐT vào tỉnh Đắk Nông năm 2019. Tại Hội nghị này, tỉnh Đắk Nông đã trao Quyết định chủ trương đầu tư, cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho các dự án với tổng mức vốn đầu tư đăng ký 2.485,9 tỷ đồng.
Trao Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư tại Hội nghị XTĐT tỉnh Đăk Nông năm 2019
Năm 2019, tỉnh Lâm Đồng đã tổ chức nhiều hoạt động xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch như Đoàn công tác của tỉnh đi xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch tại Hàn Quốc. Phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Đại sứ quán Hàn Quốc tại Việt Nam, Phòng Thương mại và Công nghiệp Hàn Quốc (KCCI) và Cơ quan xúc tiến Thương mại và Đầu tư Hàn Quốc (KOTRA) tổ chức Tọa đàm xúc tiến thương mại và đầu tư tại thành phố Đà Lạt....Tỉnh cũng tiếp tục thực hiện các hoạt động để cụ thể hóa Dự án hỗ trợ phát triển nông nghiệp theo cách tiếp cận đa ngành và cải thiện môi trường đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp do Tổ chức JICA Nhật Bản tài trợ. Tổ Japan Desk của tỉnh được thành lập để hướng dẫn, hỗ trợ các doanh nghiệp, nhà đầu tư Nhật Bản ngay từ khi đến tìm hiểu thông tin đến khi thực hiện các thủ tục đầu tư, triển khai thực hiện đầu tư và hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh.
Hiện nay, nhiều nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước rất quan tâm đến các lĩnh vực thu hút đầu tư của khu vực Tây Nguyên, bao gồm năng lượng tái tạo (phát triển điện gió, điện mặt trời), phát triển đô thị, các khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, sản xuất các sản phẩm nông nghiệp… Tại Gia Lai, hiện có 144 dự án điện mặt trời, điện gió được các nhà đầu tư quan tâm đăng ký với quy mô 24.137 MWp, dự kiến vốn đầu tư trên 600.000 tỷ đồng. Trên địa bàn tỉnh Kon Tum, đến nay đã có 196 dự án đầu tư đã hoàn thành đưa vào kinh doanh, với tổng vốn đầu tư 19.518 tỷ đồng. Trong năm 2019, trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk một số dự án điện mặt trời đã được đầu tư xây dựng và đi vào hoạt động. Còn tại Đắk Nông, một số nhà đầu tư đang triển khai công tác khảo sát các dự án năng lượng tái tạo trên địa bàn tỉnh, trong đó có 05 dự án năng lượng mặt trời (02 dự án trên các hồ), 01 dự án năng lượng gió...; các dự án về du lịch gắn với công viên địa chất Đắk Nông…Đối với Lâm Đồng, tỉnh cũng đã mời và làm việc với 04 Tập đoàn và Tổng công ty nước ngoài đến từ Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc (bao gồm Tập đoàn Slife của Hàn Quốc, Công ty Fujitsu của Nhật, Công ty Vina Smart Solutions của Hàn Quốc, Công ty Robotics của Mỹ) tới thăm và tìm hiểu cơ hội đầu tư vào Khu công nghệ thông tin tập trung – một trong những công trình trọng điểm của tỉnh.
Định hướng XTĐT năm 2020 và thời gian đến
Năm 2020 là năm có ý nghĩa rất quan trọng. Đây là năm cuối thực hiện Kế hoạch 5 năm 2016 – 2020. Trước đó, Ban Chấp hành Trung ương cũng đã ban hành Nghị quyết số 50-NQ/TW ngày 20/8/2019 của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030. Các nội dung của Nghị quyết là cơ sở xây dựng định hướng, chính sách mới trong công tác đầu tư nước ngoài.
Tiếp nối những chương trình, hoạt động XTĐT thiết thực thời gian qua, năm 2020 các địa phương trong khu vực Tây Nguyên tiếp tục đẩy mạnh hoạt động thu hút đầu tư. Đây được xem là một nỗ lực không nhỏ của các tỉnh Tây Nguyên trong bối cảnh đặc thù ở khu vực miền núi, còn rất nhiều khó khăn về cơ sở hạ tầng, hệ thống giao thông vận tải và nguồn lực cho đầu tư phát triển như hiện nay.
Một trong những điểm nhấn đặc biệt trong hoạt động XTĐT của toàn khu vực chính là Hội nghị XTĐT vào Tây Nguyên lần thứ 5. Hội nghị dự kiến sẽ được tổ chức tại tỉnh Kon Tum vào cuối năm nay. Sau 04 lần tổ chức thành công, Hội nghị XTĐT cấp vùng này đã trở thành một sự kiện có ý nghĩa quan trọng về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của cả khu vực, góp phần thúc đẩy các hoạt động xúc tiến đầu tư, thương mại và quảng bá du lịch của khu vực. Đây cũng là dịp huy động các nguồn lực đầu tư, thực hiện an sinh xã hội, giảm nghèo cho nhân dân trong khu vực, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn.
Hội nghị Xúc tiến đầu tư Vùng Tây Nguyên lần thứ 4-2017 tại Đăk Lăk
Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Xúc tiến đầu tư Vùng Tây Nguyên lần thứ 4 năm 2017 tại Đăk Lăk, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: Xây dựng, phát triển Tây Nguyên không chỉ là nhiệm vụ của các tỉnh trong khu vực mà là của cả nước. Tiềm năng, lợi thế là đã rõ nhưng vì sao vùng Tây Nguyên vẫn thuộc nhóm phát triển thấp trong 6 vùng phát triển của cả nước. Bên cạnh đó, gọi là "mái nhà Đông Dương" nhưng đây hiện vẫn là "vùng trũng" về giáo dục, thu hút đầu tư nguồn vốn nước ngoài… Vì thế, thời gian tới, các tỉnh vùng Tây Nguyên cần có chiến lược cải thiện môi trường đầu tư mạnh mẽ hơn nữa theo hướng phát triển bền vững để đảm bảo an ninh, quốc phòng.
Những tín hiệu lạc quan của công tác XTĐT vào Tây Nguyên trong thời gian qua chính là động lực cho những cố gắng, nỗ lực của các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương nhằm từng bước phát triển Tây Nguyên trở thành một trong 6 vùng kinh tế lớn, trọng điểm của cả nước.
Việt Tài – IPCC