Đầu tư của Hoa Kỳ tại Việt Nam.

Theo số liệucủa Cục Đầu tư nước ngoài, tính lũy kế đến tháng 03/2020 trên cả nước, Hoa Kỳ đứng vị trí thứ 11 về vốn đầu tư được cấp phép mới tại Việt Nam với 1.015 dự án được cấp mới, tổng vốn đầu tư hơn 9,321 tỷ USD. Nếu chỉ tính riêng trong 03 tháng đầu năm 2020, Hoa Kỳ xếp vị trí thứ 12 với 26 lượt dự án được cấp mới và tổng vốn đầu tư đăng ký cấp mới đạt 13,02 triệu USD.

Dù vốn FDI của Hoa Kỳ vào Việt Nam hiện vẫn còn ít nhưng trên thực tế đã có những tín hiệu rất tốt. Bằng chứng là việc TP.HCM thu hút đầu tư từ tập đoàn sản xuất chip hàng đầu của Hoa Kỳ là Intel. Với chính sách mời gọi thu hút đầu tư tốt, tập đoàn này đã rót 1 tỉ USD tại Khu công nghệ cao TP.HCM. Nhà máy tại TP.HCM đã trở thành một trong những đơn vị sản xuất chủ lực của Intel trên toàn cầu.

Đặc biệt trong tháng 03 vừa qua, giữa sự diễn biến phức tạp của dịch COVID 19 trên toàn cầu, tại Khu công nghệ cao thành phố Đà Nẵng, Tập đoàn UAC đã khánh thành giai đoạn 1 của dự án Nhà máy sản xuất linh kiện hàng không vũ trụ, giai đoạn 2 dự án sẽ tiếp tục được hoàn thành vào tháng 04/2023. Với tổng mức đầu tư đạt 170 triệu USD, mục tiêu đến năm 2021 dự án sẽ đạt giá trị xuất khẩu 25 triệu USD, năm 2022 đạt 82 triệu USD và từ năm 2026 đạt hơn 180 triệu USD.

Khu vực miền Trung – Tây Nguyên

Tính riêng tại Khu vực miền Trung – Tây Nguyên, lũy kế đến tháng 03/2020, Hoa Kỳ có 93 lượt dự án đầu tư với tổng số vốn đăng ký đạt 584,48 triệu USD (chiếm 2,27% so với khu vực).

Tính riêng trong 03 tháng đầu năm 2020, nhà đầu tư Hoa Kỳ có 04 lượt dự án đầu tư tại khu vực với tổng vốn đăng mới đạt 278,4 nghìn USD. Điểm nhấn là Dự án của công ty TNHH Global Agility Solutions trong lĩnh vực công nghệ thông tin, quản trị hệ thống máy tính với số vốn đăng ký đầu tư đạt 129,814 nghìn USD tại Khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô. Dự án lớn tiếp theo là Công ty cổ phần tư vấn Data House Asia với số vốn đăng ký đầu tư là 100 nghìn USD tại thành phố Đà Nẵng.

Tình hình và xu hướng đầu tư ra nước ngoài (outbound) của Hoa Kỳ.

Theo đánh giá của Cục Đầu tư nước Hoa Kỳ vẫn luôn được đánh giá là một trong nhóm 06 quốc gia và vùng lãnh thổ có tác động quan trọng đến công tác thu hút FDI của Việt Nam.

Số liệu thống kê của Văn phòng Phân tích Kinh tế của Hoa Kỳ (BEA) năm 2019 cho thấy Hoa kỳ là đầu tư lớn nhất sang Canada với tổng vốn đầu tư trên 33 tỷ USD, tiếp sau là sang các nước châu Á-Thái Bình Dương với tổng vốn là 43,735 tỷ USD (trong đó đứng đầu là Singapore hơn 24 tỷ USD, Nhật Bản gần 7 tỷ USD, Trung Quốc hơn 5 tỷ USD, Ấn độ gần 5 tỷ USD). Việt Nam nằm trong tổng số vốn Hoa Kỳ đầu tư vào các nước còn lại tại châu Á Thái Bình Dương với tổng vốn tất cả chưa đến 1 tỷUSD.

Cũng theo số liệu của BEA, lĩnh vực Hoa Kỳ đầu tư ra nước ngoài tập trung mạnh vào sản xuất các ngành về sản xuất chế biến liên quan tới hóa chất chiếm 22,18%; các công ty thương mại bán buôn chiếm 14,4%; và công nghệ thông tin chiếm gần 10%; đầu tư vào cổ phiếu của các công ty đã lên sàn chiếm gần 11%;sản xuất máy tính, thiết bị máy tính, sản phẩm điện tử chiếm 5,3%.

Trước năm 2018, Hoa kỳ là quốc gia đầu tư ra nước ngoài lớn nhất thế giới, tuy nhiên, cải cách thuế lớn nhất trong vòng 30 năm qua của chính quyền Tổng thống Donald Trump đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến dòng vốn outbound này, khiến dòng vốn đầu tư từ Hoa Kỳ giảm trên tất cả các thị trường thế giới. Ở Châu Á, các doanh nghiệp Hoa Kỳđã rút 115 tỷ USD khỏi khu vực, trong đó Singapore là quốc gia chịu tác động mạnh nhất với quy mô vốn rút ra là 74,3 tỉ USD. Năm 2018, quy mô vốn đầu tư của Hoa Kỳ tại Trung Quốc đã giảm 13%.Đầu tư trực tiếp của Hoa Kỳ vào Việt Nam cũng đang có xu hướng giảm trong thời gian gần đây, năm 2018 giảm 36%, 2019 giảm 14% và 2 tháng đầu năm giảm 17% so với cùng kỳ.

Vốn đầu tư ra nước ngoài trong lĩnh vực thương mại bán buôn đã giảm từ 15,4 tỷ USD năm 2017 xuống âm 32 tỷ USD năm 2018. Trong lĩnh vực sản xuất, quy mô vốn này  của các doanh nghiệp Hoa Kỳ đạt khoảng 30-40 tỷ USD/năm, chiếm khoảng 15-20% tổng vốn outbound. Năm 2017, dòng vốn này tăng hơn 222%, đạt 134,5 tỷ USD, nhưng đến  năm 2018, đã giảm 76%, xuống mức 32,5 tỷ USD.Trái ngược với xu hướng thoái vốn ở rất nhiều lĩnh vực, vốn  lĩnh vực thông tin và dịch vụ khoa học – kỹ thuật tăng nhanh, ít bị ảnh hưởng bởi các tác động của chính sách thuế và biến động địa chính trị.

Tổ chức UNCTAD ước tính giá trị lợi nhuận mà các công ty đa quốc gia Hoa Kỳ giữ lại ở nước ngoài hiện lên tới 3,2 nghìn tỉ USD. Kết quả khảo sát của Phòng Thương mại Hoa Kỳ ở Nam Trung Quốc, cho rằng 41% các công ty Hoa Kỳ đang xem xét hoặc đã chuyển nhà máy ra khỏi Trung Quốc. Các địa điểm tiềm năng để di chuyển nhà máy là các nước Đông Nam Á như Việt Nam, Campuchia, Phillipin hoặc Mexico. Theo Nikkei Asian Review, khoảng 50 tập đoàn đa quốc gia đã công bố kế hoạch chuyển nhà máy sản xuất ra khỏi Trung Quốc (7/50 công ty này lựa chọn đến Việt Nam). Một số doanh nghiệp công nghiệp hàng đầu thế giới như Apple đã có kế hoạch thử nghiệm sản xuất tai nghe AirPods tại Việt Nam. Trong tháng 7/2019, hai hãng công nghệ lớn của Nhật là Sharp và Kyocera đã hủy kế hoạch sản xuất LCD, laptop, máy photocopy, màn hình đa năng... tại Trung Quốc và dự kiến chuyển nhà máy sang Việt Nam.

Tóm lại, đầu tư trực tiếp ra nước ngoài  của Hoa Kỳ đang trong giai đoạn phụ thuộc nhiều sự ổn định của các chính sách hướng nội của chính quyền Donald Trump. Ngoài ra, các yếu tố khác như thị trường, công nghệ, nhân lực, chính sách của các quốc gia đối tác hay sự ổn định về an ninh cũng có ảnh hưởng đến đầu tư outbound của Hoa Kỳ tương tự như các dòng vốn đầu tư toàn cầu.

                                               Phước Ân– Việt Tài(IPCC)

Nguồn tham khảo:                                                                                                                                                      Báo cáo về Đầu tư nước ngoài do Tham tán kinh tế Việt Nam tại Hoa Kỳ cung cấp;

Nguồn số liệu Cục Đầu tư nước ngoài.