Tình hình đầu tư nước ngoài của Đài Loan tại Việt Nam

Theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài, tính lũy kế đến tháng 03/2020 trên cả nước, Đài Loan đứng vị trí thứ 04 về vốn đầu tư được cấp phép mới tại Việt Nam với 2.725 dự án được cấp mới, tổng vốn đầu tư hơn 32,52 tỷ USD. Nếu chỉ tính riêng trong 03 tháng đầu năm 2020, Đài Loan xếp vị trí thứ 06 với 36 lượt dự án được cấp mới và tổng vốn đầu tư đăng ký cấp mới đạt 360,57 triệu USD.

Đầu tư của Đài Loan vào Việt Nam hiện đứng sau Hàn Quốc, Nhật Bản và Singapore, trong đó tập trung vào các ngành sản xuất và công nghiệp chế biến, góp phần đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu hàng năm của Việt Nam. Song song với đó, thị trường Đài Loan cũng có nhiều tiềm năng cho doanh nghiệp Việt Nam khai thác. Hiện nay, doanh nghiệp Việt Nam đang xuất khẩu sang Đài Loan mặt hàng điện thoại di động, thủy sản, giày dép các loại, hàng dệt may, … Phía Đài Loan còn có nhu cầu nhập khẩu một số lượng lớn thực phẩm, hàng tiêu dùng phục vụ người dân và khách du lịch.

Tính riêng tại Khu vực miền Trung – Tây Nguyên, lũy kế đến tháng 03/2020, Đài Loan có 96 lượt dự án đầu tư với tổng số vốn đăng ký đạt 565,55 triệu USD (chiếm 2,2% so với khu vực).

Tình hình đầu tư ra nước ngoài của Đài Loan (Trung Quốc)

Theo nội dung hướng dẫn Xây dựng chương trình Xúc tiến đầu tư năm 2020 của Cục Đầu tư nước ngoài về Tình hình và xu hướng FDI ra nước ngoài vào các ngành và lĩnh vực của một số đối tác lớn của Việt Nam, Đài Loan vẫn luôn được đánh giá là một trong nhóm 06 quốc gia và vùng lãnh thổ có tác động quan trọng đến công tác thu hút FDI của Việt Nam.

Vốn OFDI Đài Loan tăng nhanh trong giai đoạn 1990 đến nay, từ khoảng 200 triệu USD những năm cuối thập niên 1990 lên 11,5 tỷ USD năm 2010 và đạt kỷ lục 17,9 tỷ USD năm 2016. Sau khi sụt giảm mạnh vào năm 2017, vốn OFDI Đài Loan đã nhanh chóng hồi phục, tăng 56%, vượt qua mức kỷ lục cũ, đạt hơn 18 tỷ USD năm 2018, kết quả là Đài Loan đã lần đầu tiên có mặt trong Top 20 nước đầu tư ra nước ngoài lớn nhất thế giới năm 2018, xếp hạng 16/20.

Những năm gần đây, chính phủ Đài Loan đã thực hiện chính sách “Hướng Nam mới” nhằm khai thác thị trường Châu Á khác ngoài Trung Quốc đại lục. Do đó, quy mô vốn OFDI Đài Loan đầu tư vào Trung Quốc đã giảm 8 năm liên tiếp, từ 14,6 tỷ USD năm 2010 xuống gần 8,5 tỷ USD năm 2018.

Trong 2 năm gần đây, các doanh nghiệp Đài Loan đã rút vốn khỏi thị trường Trung Quốc để đầu tư tại các “thiên đường” thuế ở Trung và Nam Mỹ. Các nước Châu Á như Ấn Độ, Hồng Kông và ASEAN 6 (Singapore, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines và Việt Nam)cũng là địa điểm đầu tư quan trọng của các doanh nghiệp Đài Loan. Tuy nhiên, từ cuối năm 2017, xung đột thương mại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ đã ảnh hưởng mạnh đến quyết định đầu tư của các doanh nghiệp Đài Loan, dẫn đến làn sóng rút vốn khỏi Châu Á nói chung và ASEAN nói riêng, trừ ở Việt Nam và Ấn Độ.Các doanh nghiệp Đài Loan đang dần chuyển hướng đầu tư sang khu vực Bắc Mỹ, đặc biệt là Hoa Kỳ và Châu Âu để tiếp cận công nghệ mới.

Về lĩnh vực đầu tư, các doanh nghiệp Đài Loan đầu tư vào lĩnh vực sản xuất, khách sạn - nhà hàng, bán buôn - bán lẻ và tài chính - bảo hiểm ở Trung Quốc nhằm tận dụng giá lao động rẻ và thị trường lớn.Đài Loan cũng đầu tư vào các ngành sản xuất máy móc thiết bị công nghệ cao như các ngành sản xuất kim loại cơ bản (8%), linh kiện điện tử (21,7%)…. Tỷ trọng OFDI Đài Loan trong ngành sản xuất tăng nhanh từ 58,8% năm 2012 lên 70,3% năm 2018.Các doanh nghiệp Đài Loan đang tăng đầu tư vào các lĩnh vực sản xuất kim loại cơ bản. Việt Nam là nước nhận OFDI lớn nhất của Đài Loan trong lĩnh vực này với hơn 313 triệu USD.

Các doanh nghiệp Đài Loan cũng có thế mạnh trong lĩnh vực công nghệ thông tin và điện tử với một loạt các thương hiệu toàn cầu như HTC, Acer, Asus và MSI. Lĩnh vực điện tử và công nghệ thông tin chiếm tới 35% giá trị công nghiệp của Đài Loan. Trong thời gian tới, nhu cầu về sản xuất bán dẫn và điện tử ngày càng tăng, các doanh nghiệp Đài Loan sẽ tiếp tục tăng cường đầu tư ra nước ngoài trong lĩnh vực này, đặc biệt ở các nước ASEAN.

Nhìn chung, xu hướng OFDI Đài Loan được thúc đẩy bởi các yếu tố chính đó là: (i) chi phí lao động thấp; (ii) chi phí đất đai thấp, ưu đãi thuế và các loại ưu đãi khác; (iii) khai thác thị trường tiềm năng và (iv) theo yêu cầu và nhu cầu dịch chuyển của chuỗi cung ứng.

*Số liệu chỉ tính riêng cho khu vực Đài Loan, không bao gồm Trung Quốc Đại Lục.

Nguồn tham khảo: Cục Đầu tư nước ngoài và Tham tán kinh tế Việt Nam tại Đài Loan.

Phước Ân – Việt Tài (IPCC)